PARMAK PAS
ÖNE PARMAK PAS
Tanımı:
Topun istenilen yere kolların, ellerin, parmakların ve bacakların yardımı ile gönderilmesi işlemi pas olarak tanımlanabilir.
Değeri:
Voleybol oyunu için en önemli unsurlardan birisidir. Topa hakim olabilme ve sahada istenilen yere topun en isabetli bir şekilde atılabilmesine olanak tanır.
Çeşitleri:
Atılacak Mesafeye Göre:
Voleybolda yapılan paslarda hatanın az olması için gösterilen titizlik yanında, topun gönderileceği noktanın da çok iyi hesaplanarak pas yapılması gerekmektedir.
Çünkü yapılan pasların büyük bir çoğunluğu yörünge çizerek hedefe ulaşmaktadır. Pası alıp değerlendirecek olan sporcunun hareket halinde olduğu da kabul edildiği zaman, pasın hızınında değerlendirilip atılması gerekir.
Bu şartlarda pas atıldığı zaman sporcunun top ile istenilen noktada birleşmesi sağlanmış olur. Demek oluyor ki pas yapılırken topun yollanacağı mesafe ve topun bu mesafeyi ne kadar zamanda katetmesi gerektiği (yani topa kazandırılacak hız) belirlenerek hemen ona göre düzgün bir vuruş yapılması gerekmektedir.
Burada topun pas yapıldığı noktadan ikinci vuruşun yapılacağı noktanın arasındaki uzaklık değerlendirilmektedir.
Uzun Pas
Bu paslar 4,5 metrelik bir mesafeden başlıyarak daha uzun mesafelere yapılan paslardır. Kesin bir uzaklık vermek olanak dışıdır. En uzun mesafe sporcunun kapasitesiyle doğru orantılıdır. Bir sporcu en uzak 10 metreden
pas yaparken, bir başkası 15 metre mesafeden pas yapabilir. Uzun pas olarak saha dışından veya saha gerisinden topun fileye yaklaştırılması, file boyunca uzatılan toplar ve rakip sahanın dip çizgisi tarafına atılan toplar uzun pas kavramı içinde tanımlanır.
Yakın Pas
Sıfır metre ile 4,5 metre arasında yapılan paslardır. Oyuncu bulunduğu yere veya 4,5 metrelik bir mesafeye pas yapar. Bu yakın paslar oyun içinde sürekli kullanılır. Voleybola yeni başlayanlar için başlangıçta yakın pas çalışmaları uygulanır. Zamanla bu mesafe artırılarak uzun pasları da kolaylıkla yapabilmesi için çalışmalara geçilir.
Kazandırılan Hıza Göre Paslar
Topa kazandırılacak hız çok iyi hesaplanmalı ve pas vuruşu buna göre a-yarlanarak yapılmalıdır.
Normal Hızla Yapılan Paslar
Oyuncu kendine gelen topu karşısında bulunan oyuncunun hareketlerini zorlaştırmadan rahatlıkla kullanabileceği veya kolaylıkla pas yapabileceği hızla göndermesidir. Normal hızla gönderilen bu pas çeşitinde top kesin olarak havada bir çan eğrisi çizmektedir ve bu paslar oyunda daha çok rakip sahaya atılmayan paslarda kullanılmaktadır.
Yüksek Hızla Yapılan Paslar
Rakibe hareket olanağı bırakmayacak hızda yollanan bir pas çeşitidir. Topun hızı arttıkça topun çizdiği yörünge doğru bir çizgiye yaklaşmaktadır. Eğer bu topu takım arkadaşı kullanacaksa daha vuruş yapılmadan, o oyuncunun harekete geçerek topun gelmesi olası noktada olması gerekir. Bu hızlı paslar bugün modern voleybolda kurşun paslar olarak kullanılmakta ve pastaki başarının sonuca etkisi çok büyük olmaktadır.
Havada Çizdiği Yörüngeye Göre
Yüksek Pas
Pasör, smaçör, savunma dublajı, blok ve hücum dublajına rahat hareket etme zamanı sağlayan bir pas çeşitidir. Oyuncuların yerlerini almaları için diğer paslara oranla daha geniş zaman aralığı vardır.
Hücum oyuncusunun daha isabetli ve kontrollü smaç yapması olanağını sağlar. Bu pas çeşidi oyunlarda bir taktik olarak kullanılabilir. Örneğin; bu şekilde oyun yavaşlatılarak rakibin oyundaki hızları kesilir veya takım yaşlı ve kondisyonu yetersiz elemanlardan kurulu ise yüksek paslarla takımın daha rahat oynaması va daha geç yorulmasına olanak tanınabilir.
Orta Yükseklikte Pas
Normal olarak kabul edilen bir pas çeşitidir. Çember pas olarak da adlandırılmaktadır. Bu paslarla oyunun hızı, yüksek pasa oranla daha süratlidir.
Alçak Pas
File boyunca uzatılan, rakibin blok tutma olanağı az olan bir pas çeşitidir. Topun yüksekliği fileden bir metre civarındadır. Yukarıda saydığımız paslardan daha hızlıdır.
Kurşun Pas
Bu pas havada herhangi bir yörünge çizmez. Pasör tarafından en hızlı ve düz bir yolla hücum oyuncusuna aktarılır. En hızlı pas çeşitidir. Bu pasları kullanmak için önceden harekete geçilmelidir ve blok tutulması zordur.
Kısa Pas
Pasör 0-1 metre civarında, ağın 80-100 cm. üzerine kaldırdığı pas çeşitidir. Burada smaçörün çabukluğu ve kaldırılan pasın zamanı önemlidir. En az kurşun pas kadar rakip takım için tehlikelidir.
Gönderildiği Yöne Göre
Öne Pas
Voleybolda sahanın her yerinde ve yönünde uygulanan bir pas çeşitidir. Oyuncu, cephesinin dönük olduğu yöne doğru pası atar.
Geriye Pas
Oyuncunun, cephesinin aksi yönüne, başın üzerinden topu parmakları, bilekleri ve belinin yardımıyla gönderdiği pastır. Topun hızı daha önce belirlenen şartlarda alınır. Geriye gönderilirken bacakların, kolların, dirseklerin, bileklerin, parmakların ve belin yardımıyla vücudun geriye doğru esnetilmesi ile topu geride istenilen yöndeki noktaya gönderilmesini sağlar.
Yana Pas
Oyun sırasında çok az uygulanan bu pas şekli, bloku aldatmak veya önceden pozisyon alınmadan fileye çok yakın gelen topların oyuncunun fileye temas etmemesini temin amacıyla uygulanır. Yan pasla bloku tereddüte düşürme, smaçörün file üstüne açılan tek pası, yanındaki oyuncuya sıçrayarak pas vermesi veya sahanın ortasından herhangi bir oyuncunun ikinci pas şeklinde top atması ile gerçekleştirilir.
Vücudun Konumuna Göre
Normal Halde Pas
Pas yapılırken vücudun zeminle teması kesilmemektedir yani her iki ayakta zeminle temas halindedir. Bunun için daha topa vuruş yapılmadan topun geleceği noktaya deplase olup vuruş için vücudun tüm hazırlıkları tamamlanır ve bundan sonra vuruş yapılır.
Hareket Halinde Pas
Hareket halinde pas yapılırken vücudun zeminle teması kesilmez, yalnızca vuruş yapılırken vücut yukarıda anlatılan şartlara uygun bir top bekleme pozisyonunda değildir. Yani hareket devam ediyordur. Bu bir yürüme, koşma, düşme ya da buna benzer bir işlem yapmaya devam ediyor anlamına gelmelidir. Saha içinde yukarıdaki hareketler devam ederken oyuncunun pas kaldırmasıdır. Uygulaması zor olan paslardan birisidir ve faülsüz yapılabilmesi için çok çalışılması gerekir.
Sıçrayarak Pas
Normal pozisyonlarda alınamayacak yükseklikteki topların değerlendirilmesi için uygulanan bir pas olarak görünse de günümüz modern voleybolunda hücum gücü artan pasörün file önünde en azından bir blok oyuncusunu yerinde tutmak ve geriden bekleme aldatmalarını da kullanarak rakip bloğu yanıltmak için kullanılan bir pastır. Burada en önemli unsur havada topla buluşma zamanıdır. Oyuncu vuruşunu yalnızca bileklerin ve parmakların yardımıyla yaptığı ve havada olduğu için uygulanması zordur. Bu pas çeşidi öne pas veya geriye pas olarak yapılabilir.
PASIN ÖĞRETİMİ
PASA HAZIRLAYICI ALIŞTIRMALAR
1- Topu havaya atıp baş üzerinde tutma
2- Otururken topu bir elle atıp baş üzerinde iki elle tutma, sonra diğer elle atıp baş üzerinde tutma
3- Topu otururken havaya atma-kalkıp tutma, tam tersi topu havaya atma oturup tutma
4- Topu havaya atıp tutarken iyice çömelerek topa kafayla vurma
5- TOPLA TOPU TAKİP OYUNU
Büyükçe bir dairede oyuncular tek-çift sayarak iki gruba ayrılır. Tüm tekler aynı grubu, çiftler ise diğer grubu oluştururlar. Oyunda iki top kullanılır. Topun biri teklerde, diğeri ise çiftlerdedir. Verilen komutla oyun başlar. Toplar aynı yönde döndürül-meli ve kendi grubundaki arkadaşına verilmelidir.
Oyunun amacı, baş üzerinden çabuk pas verip diğer grubun pasını yakalayarak geçmektir. Başaran takım bir puan alır. Başlangıç yerine gelindiğinde devam edilir ve sonuçta puanlar sayılır.
6-10 SAYI OYUNU
Oyuncular eşit sayıda ve denk kuvvette iki takıma ayrılırlar ve belirtilen saha içerisine serbest olarak dağılırlar. Kura atışı sonucu kazanan takım düdükle veya başla komutuyla kendi takım arkadaşlarından en uygun olanına baş üzerinden pas verir ve yüksek sesle "1" diye bağırır. Her pası veren oyuncu bir sonraki sayıyı yüksek sesle söyler. Oyun 10 sayıya kadar devam eder ve 10 sayıyı tamamlayan takım 1 puan kazanır. Her 10 sayıda 1 puan alınır. Topsuz olan diğer takım oyuncuları rakip takımın oyuncularından topu almaya, paslaşmaya engel olmaya veya topu yakalamaya çalışırlar. Rakip takım topa sahip olduğu andan itibaren kendi arasında paslaşmaya başlar. Önceden belirlenen skora ulaşan takım oyunu kazanmış sayılır. Sayı yapan oyunculara rakibin arkasında kalmaması, daima boş yere kaçıp pas istemesi ve pasların yerini bulması istenir. Savunma yapan oyunculardan ise hata yapmadan mücadele etmesi istenir.
Kurallar: Top havada baş üzerinden atılıp tutulur, oyuncunun elinden top alınmaz, vücut teması yoktur. Top herhangi bir şekilde yere düştükten veya karşı takımın kontrolüne geçtikten sonra tekrar elde edilirse oyun 1'den başlanarak yeniden sayılır.
7- "TUTTUM DUR" OYUNU (STOP)
Dairenin ortasında elinde top olan bir oyuncu bulunur. Ortadaki oyuncu diğer oyunculardan birinin adını veya önceden verilen numarayı yüksek sesle söylerken topu yukarıya doğru atar veya yere kuvvetle vurarak sıçratır. Bu arada diğer oyuncular istedikleri yöne koşarlar. Adı söylenen oyuncu topu baş üstünde tutunca, daha doğrusu kontrol altına alınca stop "Dur" diye bağırır. Diğerleri ise bulundukları yerde hareketsiz dururlar. Elinde top olan oyuncu bunlardan kendisine en yakın olanını vurmaya çalışır. Vuruş başarılırsa yer değiştirilir ve oyun devam eder. Vuran oyuncunun elinde top ile kesinlikle yürümemesi, diğer oyuncuların ise hiç hareket etmemesi gerekir.
8- 8 Oyuncu ile oynanabilecek bir oyundur. 6 oyuncu file araya alınarak 3-3 karşılıklı dizilirler, iki kişi de filenin her iki kenarında hazır bekler. Hücum sahası içinde bulunan oyuncular aşağıdaki gibi sıra ile baş üzerinden birbirlerine topu atıp tutarlar. Top başlanan yere gelinceye kadar kenarda bekleyen oyuncular hücum çizgilerinin gerisinden birer tur atarak başlangıç yerine gelirler. Bu yer değiştirme işlemini hangi oyuncu önce yaparsa o oyuncu bir puan kazanmış olur. Koşan oyuncu daha sonra sahadaki bir arkadaşıyla yer değiştirir.
Kural: Top başın üzerinden atılıp tutulmalıdır.
KADEMELİ ÖĞRETİM
TOPSUZ ÖĞRETİM
1 - Pas yapmadan önceki pozisyon
2- Pas yapacağı sıradaki pozisyon
3- Pas vuruşu sırasındaki pozisyon
4- Pastan sonraki pozisyon
Pas Yapmadan Önceki Pozisyon:
Ayaklar o-muz genişliğinde açık, dizler hafif bükülü, bir ayak diğer ayağa göre biraz daha önde, gövde dik, kollar ön kol ile üst kol arasındaki (dirsekteki) açı 45° yi geçmeyecek şekilde bükülü ve dir sekler gövdeyi geçecek şekilde biraz açık, eller göğüs hizasında 30-40 cm. önde tutulmalıdır.
Pas Yapılacağı Sıradaki Pozisyon
Topa vurulacağı anda eller alnın üzerinde, baş parmaklar başta işaret parmağı olmak üzere diğer parmaklarla üst köşesi açık bir üçgen oluşturur. Üçgenin tabanının orta yerinde baş parmaklar arasında bir boşluk bulunur. Vücut tamamiyle topun altında olmalıdır.
Pas Vuruşu Sırasındaki Pozisyon:
Baş parmaklar üçgenin tabanını işaret parmaklarıysa üçgenin tepesini gösteriyor olmalıdır ve avuç içleri birbirine bakmalıdır (Şekil 14).Top ile pas atılırken topun gidiş yönüne doğru ayakların, kolların ve ellerin katılması ve itiş gücünün ileriye doğru olması gerekir.
Vuruş sırasında parmakların topa değmesi gereken yerler
Vuruş sırasında ellerin hatalı temas bölgeleri
Şekil 14 : Öne pas vuruşu sırasında parmakların kullanılması
Pastan Sonraki Pozisyon:
Topa vuruş öne, yukarıya doğru yapılmalı ve vuruştan sonra eller diğer bir hareket için hazır olmalıdır (bekleme pozisyonu hemen alınmalıdır).
Hareketten sonra pas bekleme çalışması:
- Sağa deplase yaptırılarak pozisyon aldırılır.
- Sola deplase yaptırılarak pozisyon aldırılır
- Öne deplase yaptırılarak pozisyon aldırılır
- Geriye deplase yaptırılarak pozisyon aldırılır
- Karışık deplase yaptırılarak pozisyon aldırılır.
TOPLA PAS ÖĞRETİMİ:
Tekli Pas Çalışması:
Topun Altına Giriş:
Top ayakların önüne konur. Eller topu tutacak şekildedir. Topa ellerin iç kısmı dokunmadan sadece parmaklarla top tutulur ve kaldırılır.
Topla Buluşma Zamanı:
Her oyuncu topu çok az bir yüksekliğe atar ve pas pozisyonunu alarak olduğu yerde tutar.
Topa Vuruş Anı:
Topu yükseğe atıp, topun altına girildikten sonra vuruş yaptırılır.
Topa Vurduktan Sonra Vücut Pozisyonu:
Önceki çalışmalar yaptırıldıktan sonra vücudun topun arkasından izlemesi çalışmalara eklenir.
1. Bir metre mesafede bireysel olarak duvarda parmak pas çalışması.
2. Duvardan 4-5 metre uzaklıkta top gövdenin önünde yere vurdurulur ve topun altına girerek duvara doğru parmak pas yapılır. Duvardan gelen ve yerden sekip yükselen topa tekrar yine duvara doğru parmak pas yapılır.
3. 4-5 metre mesafeden duvarda doğrudan parmak pas çalışması.
4. Topu istenilen yere atma alışkanlığını kazandırmak için 10-15 kez pota veya belirli noktaya parmak pas çalışması.
5. Her oyuncu kendi topunu havaya atar, pas yapıp yakalar.
6. Yukarıdaki çalışma 2,3,4,5,....... kez vuruş yapılarak
tekrarlanır.
Eşli Pas Çalışması:
1. İki oyuncu topu arada yuvarlayarak tutar ve pas şeklinde topu kaldırır.
2. Eşlerden biri topu atar, diğeri pas pozisyonunda tutar ve yerden geri verir.
3. Aynı hareket bir metre sağa-sola deplase ile yapılır.
4. Top yükseğe ve öne atılır, oyuncu öne deplase yapar ve topun altına girerek topu tutar.
5. Eşlerden birisi kendi üzerine kontrol pas-pas yapar, topu tutar ve eşine verir.
6. Eşler bir kere kontrol pas yaptıktan sonra topu parmakla eşine gönderir. Top hiç tutulmadan çalışılır.
7. Eşler karşılıklı pas çalışması yaparlar (yakın mesafeden başlayarak mesafeyi giderek artırma).
8. Eşlerden biri topu eşinin 2-3 metre önüne atar, eş koşarak topun altına girer ve pas pozisyonunda yakalar. Topu atan oyuncu geriye gider ve topu yakalamak için tekrar ileriye koşar.
9. Top değişik yönlere atılır ve deplase ile pas pozisyonunda tutulur.
10.Fileye dikey paslaşma. File önündekilere yüksek pas
Fileye çapraz çalışma
Fileye paralel çalışma (önce mesafe kısa, bilek kuvveti arttıkça mesafe açılıyor)
Üçlü ve Dörtlü Pas Çalışması:
Her oyuncu pas atacağı yöne dönerek pası atar
Oyuncular pas yaptıktan sonra pası attıkları yere giderler. Hareket her zaman iki oyuncunun olduğu yerden başlar
Her grup ikişerli fileye dik olarak dizilir. Pası atan kendi arkadaşının arkasına geçer.
Yalnız pası atan karşı grubun arkasına geçer
Oldukça yüksek filede pas çalışması
Pası karşıdakine atan oyuncu kendi ekseni etrafında 360° döndükten sonra tekrar gelen topa pas yapar.
Pası karşı sahadaki oyuncuya attıktan sonra geri açılıp tekrar yerine gelen oyuncu gelen topa pas yapar. Aynı hareket ileri-geri gidip gelinerek yapılır.
Pası atan oyuncu en yakın yan çizgiye deplase yapıp tekrar yerine gelir ve yine pas yapar.
Eşler file boyunca deplasmanla karşılıklı pas yaparlar.
5 kişiyle yapılan bir çalışma. Harekete başlangıç çift oyuncunun olduğu yerdir. Her oyuncu pas attığı yere deplase olur.
Filenin her iki tarafında ikişer oyuncu bulunur ve topa hep aynı noktada pas yapılır. Pas yapan kendi sahasındaki arkadaşıyla yer değiştirir.
ÖNE PARMAK PASTAKİ TEMEL HATALAR VE
HATALARI DÜZELTME YARDIMLARI
Bireysel paslaşma tekniklerindeki hareket akışının çok yönlü oluşu hata yapılması olanağını büyütmektedir. Bu nedenle aşağıda temel hatalar gösterilmiş ve bir kaç düzeltme yardımı ile düzeltme araçları verilmiştir.
|
Pas çeşiti
|
Temel Hata
|
Hatanın nedeni
|
Düzeltme yardımları
|
|
Öne pas
|
Kötü el ve
parmak
duruşu
|
yeteri kadar gergin değil, baş parmaklar topa bakıyor, el bilekleri gergin değil
|
(1) Oturarak ağır toplarla paslaşma (havası indirilmiş voleybol topu)
(2) Baş üzerinden ya eşle ya da duvarda paslaşma
(3) Durarak ağır topla paslaşma (alçak, orta ve yüksek pozisyonda)
(4) Ağır topla duvarda paslaşma
(5) Belirli belirsiz değişken aralıklarla bir ağır top bir voleybol topuyla paslaşma
|
|
Öne pas
|
Kol ve bacakların kötü gerginliği
|
Topun geliş yönüne göre kötü pozisyon alma:
a- Vücut topun altında değildir. 0-muzlar pas atılacak yönü göstermez,
b- Topla buluşma zamanının iyi olmaması, topa çok erken vuruş yapılması
c- Ellerin yüzden çok uzakta ve
alçakta durması, topa kontrolsüz girilmesi,
d- Kol ve bacak gerginliğinin elverişsiz olması(kol ve bacakların gergin olması)
|
(1) Yüksek atılan voleybol topuna koşulur, vücut oyun yönüne (pas atılacak yöne) getirilir. Pas pozisyonunda yakalanır (kol ve parmak vuruşu kontrol edilir).
(2) Durarak ağır topla duvarda yüksek hedefe doğru vücudun gerginliği (kol ve bacakların gerilmesi) ile pas yapılır.
(3) Salonda yüksek pas çalışması
|
|
Öne pas
|
Topun avuç içine değmesi ve topun
tutulması
|
Eller açık ve karşıyı gösterir şekilde top bekleme
|
Parmaklar açık ve topun etrafını saracak şekilde tutulmalı. Topa sadece baş parmaklar ve diğer parmakların parmak ucundan itibaren ilk iki eklem bölgesiyle vurulmalı
|
|
|
Topun
hedefe
doğru
yüksekten
değil dik
olarak
gitmesi
|
Top bekleme duruşunun ve vuruşun yanlış uygulanması
|
Kol hareketi ve vücut ağırlığının aktarılması hedefe doğru olmalıdır. Topa orta noktasının üst kısmından değil arkasından ve altından vurulmalıdır.
|
|
|
Topu hedefe yöneltmede zorluğun olması
|
|
Omuzlar hedefe doğru tam olarak dönmüş olmalı. Her iki elle topa eşit kuvvetle vurulmalı
|
|
|
Topun
aşırı
dönmesi
|
|
Topa doğrudan kuvvet vermelisiniz, vuruş sırasında bilekleri öne doğru yuvarlayarak topu çevirmeyin
|
|
|
Top fileyi aşıp karşı sahaya geçiyor
|
File önünde pas için yanlış duruş pozisyonu
|
Sahanın sağ ön tarafındaki pozisyonda (poz. 2'de) iken yüzünü sol kenar çizgisine döndürmeli ve sağ ayağınızı öne almalısınız
|
|
|
Top yeterince yükseğe atılamıyor
|
Topa vuruş sırasında dirsek ve dizleri germeme
|
Pas kaldırırken öne pasın yüksekliği filenin 210-240 cm. geriye pas içinse 200-250 cm. üzerinde olmalıdır
|
